Aarding

Dag iedereen!

Vandaag wil ik mijn steentje bijdragen en jullie een dagelijkse oefening geven die je kan doen om meer in verbinding te staan met het nu-moment.
Bovendien zal ze je helpen bewuster te zijn van je evenwicht, wat je aikido alleen maar ten goede komt. ;)

De oefening: aarding 

Ik wil dat je morgen bij het opstaan even de tijd neemt om te ervaren waar je bent.

• Ga met je benen op schouderhoogte naast je bed staan. Adem diep in door je neus en langzaam uit via je mond.

Voel je gewicht drukken op je voetzolen. Voel hoe je in de grond verankert staat, hoe de grond aan je trekt, hoe je erin wegzinkt. Blijf hier even bij stilstaan.

Wat is de textuur onder je voeten? Is het een tapijt? Zijn het planken? Voelt het warm of koud? Prikt het of is het glad?
Wat je ook voelt: merk het op, ervaar het en sta even bij die ervaring stil.


• Na een minuutje kan je langzaam heen en weer beginnen te wiegen, van links naar rechts en weer terug.

Wieg heen en weer: merk hoe de druk op je ene voetzool ijler en ijler wordt, terwijl het gewicht in je andere voet groeit en groeit.
Het is alsof de ene voet leegloopt terwijl de andere zich vult en vult… tot hij bijna vol is… en dan keer je weer terug.

Merk je hoe de zijkant van je linkervoet de grond bijna loslaat? Of hoe je rechtervoet er net in zinkt, om vervolgens weer op te stijgen?

Wieg rustig en neem de tijd om te ervaren hoe je gewicht heen en weer gaat. Let er op dat je voeten niet volledig loskomen van de grond. Doe dit een minuut lang.


• Kom even tot stilstand. Adem diep in door je neus en traag weer uit via je mond.

Schommel vervolgens van voor naar achter, van hiel naar tenen en van tenen naar hiel. Doe het traag. Zoek telkens het moment waarop je op het punt staat je evenwicht te verliezen.

Ga van het topje van je tenen naar de verste rand van je hiel. Hoever kan je gaan?

Blijf steeds in evenwicht, maar slechts op het nippertje. Verlies je toch je evenwicht? Niet erg. Doe rustig verder.

Na een minuut schommelen haal je nog eenmaal diep adem via je neus en adem traag uit via je mond.

Je kan je dag geaard en in evenwicht beginnen! :)

Aikido-gewoonten op de werkplaats

Ik overweeg al even een luchtig artikel te schrijven over hoe onschuldige aikido-gewoonten soms de werkplaats binnensluipen.

Zoals jullie misschien weten werk ik sinds kort in het zelfbedieningsmagazijn van Ikea als logistiek medewerker. Dat zijn die rekken vlak voor de kassa’s, waar je de planken van je nieuwe zetel of een opgerolde versie van je nieuwe matras met veel moeite op een kar kan sleuren.

Mijn taken zijn er voor zorgen dat al die zaken op de juiste plek liggen, dat het magazijn er netjes bij ligt en het assisteren van klanten – wat in de praktijk meestal neerkomt op hen de weg wijzen. Eenvoudig werk, maar het is werk. 

Nu kan je je de vraag stellen wat zo’n omgeving te maken heeft met aikido. En neen, ik heb nog geen voorwaartse breekval op het beton moeten maken. :)

Uiteraard kan ik een aikido mindset gebruiken om om te gaan met moeilijke klanten, en bij het versleuren van zware lasten probeer ik zo veel mogelijk een natuurlijke, rechte houding te bewaren en mijn centrum in te zetten. Maar daar gaat het hier niet om. Ik wil drie grappige voorvallen met jullie delen waaruit onschuldige aikido-gewoonten bleken.

1) Tijdens mijn eerste week was ik rustig schappen voor kastjes aan het stapelen in het magazijn. Ik herinner me dat nog vrij levendig, aangezien die schappen in een gladde folie gewikkeld waren, waardoor de stapel gemakkelijk omviel als je niet oppaste. Ik moest alert blijven!

Op een bepaald moment kwam mijn supervisor naar me toe met de mededeling dat hij belangrijker werk voor me had. Klanten hadden een bepaald product nodig, dus het was belangrijker dat ik dat eerst in de rekken legde. 

Het was er uit voor ik wist wat ik zei: ‘hai!’ en ik boog, zoals wanneer een sensei je een instructie geeft. Mijn supervisor zei er niets van, maar ik voelde een mix van schaamte en amusement vanwege mijn eigen reactie.

2) Ik probeer er op te letten, maar het zou me niet verbazen als ik zo nu en dan nog al eens ‘hai!’ gezegd heb. Een ander voorbeeld van aikido etiquette was toen een ervaren collega me tips gaf over hoe om te gaan met extra zware pakken, weinig ruimte en een roestige transpallet. Dat laatste is het toestel waarmee we zware pakken versleuren doorheen het magazijn.

Die collega kwam bij mij en gaf zijn tips op zo’n aiki wijze dat ik na zijn uitleg automatisch naar hem toe draaide, ‘arigato’ zei en vervolgens boog. Ook hij heeft hier niets op gezegd, maar ik voelde mezelf rood worden en hakkelde: ‘euh, ik bedoel, merci, ik zal er op letten!’ 

Geheel terzijde kan je je afvragen wat ik bedoel met tips geven op een aiki wijze. Wel, voor mij komt dat neer op erkennen wat de persoon probeert te doen om vervolgens een geheel vrijblijvende suggestie te doen. 

‘Ah, ik zie dat je wat moeite hebt je transpallet onder dat zware pak te krijgen (650 kg!), probeer anders eens hem half op te krikken, er een paar stukjes karton onder te steken en dan nog eens te duwen. Allez, zo doe ik het toch, je ziet maar wat werkt voor jou.’ Voor mij is dit heel erg aiki taalgebruik.

3) Vrijdag vond het laatste voorval dat ik met jullie wil delen plaats. Wanneer je een transpallet achter je aan trekt, merk je soms dat je hand en arm moe worden. Dan spreekt het voor zich eens van kant te wisselen. 

Echter, een gevaar dat je hebt wanneer je dat doet, en dus de ‘aanvalslijn kruist’ met je rug naar de transpallet, is dat deze tegen je hiel rijdt tijdens de wissel. Ik heb dat één keer meegemaakt en leuk is anders! Ik heb dit probleem intuïtief opgelost door mijn centrum op de transpallet gericht te houden tijdens de wissel. Concreet vertaalt zich dit in een irimi-tenkan beweging met op het einde een extra kaiten om terug in de juiste positie te eindigen. 

Ik was er me niet eens van bewust dat ik dit deed, tot een collega me vrijdag vroeg of ik zo’n fantastische dag had. ‘Want ge maakte toch zo’n danspasje, hé?’ Schaapachtig antwoordde ik dat ik gewoon gedraaid had en hij lachte eens. Het was toen dat ik besloot dit artikel te schrijven. 

Misschien dringt aikido ook jouw werkplek of leven binnen? Als je wil mag je je ervaringen gerust ook delen bij de commentaren hieronder of op Facebook. :)

Wanneer moet uke blokkeren?

Enkele jaren geleden schreef ik een blog waarin ik de rol van uke ('aanvaller') omschreef als die van leraar voor tori ('verdediger') doorheen zijn weerstand (zie link). In deze blog wil ik de didactische rol van uke verder toelichten aan de hand van inzichten uit mijn essay voor Stevens sensei. Daar heb ik aikido’s driehoek, cirkel en vierkant ingevuld als spontaniteit, aanvaarding en vriendelijkheid.

Uke moet allereerst een oprechte aanval geven. Dit wil niet zeggen dat uke tori in elkaar timmert. Dit wil zeggen dat uke tori iets geeft om mee te werken. Dat kan van een lichte maar gerichte druk, tot een volluit gegeven slag gaan. Het is de taak van uke het tempo en de intensiteit aan te passen aan het niveau van zijn tori.

Daarbij komt nog dat het niet de bedoeling is te blokkeren of tegen te werken, gewoon omdat het kan, of om te bewijzen dat je ‘beter’ bent dan tori. Met voorkennis is het bijna altijd mogelijk te blokkeren! Daar wordt niemand beter van!
Wel is het de bedoeling dat uke de werkpunten van tori aangeeft. Dit doet hij doorheen het blokkeren, overnemen of geven van een lichte tik waar hij tori kan raken. Doe dit steeds op het niveau van tori, en met één of twee aandachtspunten per oefening: tori kan onmogelijk op alles tegelijk letten! Leren gebeurt beetje bij beetje, stapje voor stapje! 

Maar concreet: wat moet uke nu aangeven doorheen het blokkeren? 

1) Wanneer tori niet voldoende spontaan is

Wanneer tori te veel anticipeert en te snel reageert, kan uke zich in zijn aanval aanpassen. Een klassiek voorbeeld hiervan is bij het oefenen met de bokken. Uke wapent, tori verplaatst zich nog voor de slag vertrokken is, uke herschikt zich en geeft de aanval naar waar tori nu staat.

Ook wanneer tori te laat beweegt kan uke dit aangeven door ofwel uke te raken, ofwel uke’s evenwicht te breken – bij kata(te)dori variaties bijvoorbeeld.

2) Wanneer tori niet voldoende aanvaardt

Enerzijds gebeurt dit wanneer tori te veel spierkracht gebruikt om uke ofwel te tegen te houden en te blokkeren, ofwel in een bepaalde richting te forceren. Op dit punt kan uke tegenwerken, overnemen, blokkeren of tori raken met een zachte tik.
Het niveau van de uke moet wel voldoende hoog zijn om dit op een correcte en veilige manier te doen. Enerzijds mag uke zijn eigen veiligheid niet uit het oog verliezen. Soms kan je wel blokkeren, maar met gevaar voor eigen ledematen. Anderzijds moet uke voldoende ervaren in aikido zijn om de beweging een fysiek heel sterke tori over te nemen – blokkeren zou ik niet doen bij iemand die veel sterker is.

Anderzijds is er ook de tori die zichzelf niet voldoende aanvaardt en uke laat binnendringen. Niet omdat tori te laat beweegt, maar omdat deze zich te slap of ontspannen opstelt. Uke kan dit aangeven door tori te raken of zijn evenwicht te breken. 

3) Wanneer tori niet voldoende vriendelijk/zorgzaam is

Wanneer tori bijvoorbeeld technieken en afwerkingen te hard, bruut of zelfs gewelddadig doet. Uiteraard hangt dit zowel af van het soort afspraken, training en uke je bent. Aikido is een krijgskunst, maar moet wel beoefend worden met elkaars veiligheid in het achterhoofd. 

Blokkeren zou ik hier als uke niet doen, voor je eigen veiligheid. Maar wat je wel kan doen is overnemen. Er zijn trouwens twee redenen om hier over te nemen. De eerste is om je eigen ledematen te sparen. Preventief zeg maar! De tweede is om aan tori te communiceren dat hij te hard werkt. Zeg dat ook (diplomatisch!) tegen je tori. Want als je enkel maar zijn technieken gaat blijven overnemen, bestaat de kans dat hij nog harder gaat beginnen werken.

Ook wanneer tori niet voldoende zorgzaam is naar zichzelf toe kan je dit als uke aangeven. De meest voorkomende situaties waarin dit het geval is, zijn: niet uit de aanvalslijn gaan, controle verliezen, zelf evenwicht verliezen, te veel voor uke blijven werken… uke kan dit aangeven door tori te raken, zijn evenwicht te breken of over te nemen.

Let er in al deze gevallen wel op dat je tegenwerking als uke 1) er op gericht is om tori iets bij te leren; 2) dat je je hoeveelheid informatie tot een minimum beperkt; 3) dat je steeds werkt op het niveau van je partner; 4) dat je steeds je eigen en tori’s veiligheid in gedachten houdt.

Tenchinage en de weerspannige linkerarm

Iets wat meer en meer begint te dagen is het gegeven dat alle aikido-technieken op de één of andere manier wel gelinkt aan elkaar zijn. Meestal zijn ze dat dan ook op verschillende manieren. Ook het wapenwerk.

Vandaag onderzoek ik, voor mezelf, de plaatsing, verplaatsing en richting van de handen van tenchinage, met klemtoon op de stijgende (‘hemel’) hand.

Tijdens het aikido weekend in Heuvelland en ook op de reguliere trainingen merkte ik tot mijn verbazing op dat mijn linkerhand niet al te hoog naar de hemel reikt. Of minder omfloerst verwoord: dat deze niet recht omhoog gaat en ik veel te veel kracht gebruik, waardoor uke heel eenvoudig weerstand kan bieden en ik er (uiteindelijk) een pijnlijke schouder aan over houd. En links is normaal mijn goede kant voor aikido…

Ik onderzocht het zowel in gedachten als met een ingebeelde partner en kwam tot de conclusie dat het aan mijn (linker)kamae en het gebruik van mijn centrum ligt. Centrum, hoe kan het ook anders!

Het eerste punt wil zeggen dat ik mijn arm te veel opzij houd. In mijn ervaring dient die minstens in het verlengde van mijn bekken gehouden te worden. Alles dat daar voorbij ligt moet aan stabiliteit en controle inboeten.

Het tweede punt heeft te maken met plaatsing en gericht op uke blijven. Wat er bij contact gebeurd is dat het draaien van de heupen er voor zorgt dat mijn arm in mijn centrum is en mijn plaatsing (liefst uit de aanvalslijn) is van die aard dat ik gericht ben op uke.

Om dit te remediëren voelde ik intuïtief aan dat bokken-werk geschikt is. Door me iets uit de aanvalslijn te plaatsen (omote kant), te centreren naar uke en te wapenen oefen ik zowel de plaatsing, het recht voor me blijven werken als de elleboog laag te houden zodat ik kan werken in een verticale lijn, zonder extra kracht.

Wat wel even wennen was, was dat ik hiervoor mijn linkervoet voor moest zetten, zwaard gaande van mijn rechterheup naar uke’s rechterschouder. Wil je rechts oefenen, kan je de normale kamae gebruiken met rechts voor.

Nu ik dit even op mezelf geoefend heb, zal het wachten zijn tot de eerst volgende kans op de mat om te zien of ik weer één stapje verder gezet heb op het lange pad van aiki, of toch eerder over een steen gestruikeld ben. ☺

Ontspanning en evenwicht

Iets wat me de laatste tijd meer en meer begint op te vallen is dat mijn zwaartepunt stijgt wanneer ik de spieren van mijn bovenlichaam opspan. Ik denk hierbij bijvoorbeeld aan mijn schouders of buikspieren.

Het is een beetje alsof mijn lichaamsgewicht een half opgeblazen ballonnetje is dat ik in mijn vuist gekneld hou. Is mijn greep zacht en ontspannen, dan zal de lucht zich in mijn handpalm bevinden. Maar knijp ik stevig, dan komt er algauw een bubbeltje boven mijn duim piepen.

Wat er op zulke momenten gebeurt, is dat ons feitelijke zwaartepunt zich hoger bevindt dan ons natuurlijke zwaartepunt (centrum), waardoor we een veel minder stabiel evenwicht hebben.

Bovendien is het dan ook veel moeilijker om om te gaan met druk die uitgeoefend wordt op ons lichaam, zoals bijvoorbeeld wanneer iemand ons vastgrijpt of een duw geeft, maar evengoed wanneer we een zware rugzak moeten dragen. We verliezen sneller ons evenwicht en de controle over ons eigen lichaam.

Echter, wanneer ons lichaamsgewicht en eventuele druk die op ons uitgeoefend wordt samenkomt in ons natuurlijk zwaartepunt (centrum), is het in principe altijd mogelijk het evenwicht te bewaren en vrij te bewegen in elke natuurlijke richting. We zijn simpelweg mobieler.

Bovendien is het ook zo dat we ons sneller en moeitelozer kunnen verplaatsen wanneer we ontspannen zijn en ons zwaartepunt dus lager ligt. Dat is ten minste iets wat ik voor mezelf gemerkt heb.

Dus: adem diep in, en adem langzaam uit. Ontspan! :)

Het doel van trainen?

Wat is het doel van trainen? Ik denk niet dat het mogelijk is één doel vast te pinnen. 

Er zijn er te veel en ze interesseren niet iedereen even hard. Niet iedereen traint om dezelfde reden(en), of focust even sterk op hetzelfde. Voorkeuren verschillen. 

Een belangrijk doel, voor mij, idealiter, is niet bepaalde gevolgen bereiken (bv ‘winnen’ of ‘kunnen gooien’), maar juist kunnen handelen in zo veel mogelijk situaties. 

Trainen is (onder meer) bedoelt om je repertoire aan reacties en inzicht in mogelijkheden uit te breiden en bij te schaven, waardoor je in latere situaties, bijvoorbeeld op straat, meer opties hebt.

Je krijgt een steeds beter en verfijnder inzicht in hoe je kan handelen, waar het allemaal toe leidt en dus uiteindelijk ook wat in een concrete situatie, voor jou, het meest wenselijk is.

En natuurlijk is trainen ook gewoon leuk. :)

Tips suburi

Suburi (= solo slagen oefenen met je bokken) werkt ontspannend voor mij, in deze stressvolle tijd. Daarom dat ik dacht het een goed idee was enkele tips op te zoeken en te delen met jullie. :)

Bij deze:

https://www.youtube.com/watch?v=zkoh2nXKFA8

Deze persoon doet natuurlijk kendo, maar zijn tips zijn ook grotendeels bruikbaar voor aiki-ken.

Maar: tip nr 3 zegt je polsen te gebruiken. Dit is interessant om mee te experimenteren, maar in aikido gebruiken we een vaste pols!

Nog een aanzienlijk verschil is zijn voetpositie. Bij kendo zijn beide voeten naar voor gericht, zoals wanneer je wandelt. Bij aikido staat de achterste voet min of meer haaks op de voorste. 

Persoonlijk vond ik de overgang van de ene voetpositie naar de andere moeilijk. Voor wie het nog niet wist: ik heb eerst jaren kendo gedaan, voor ik aikido ontdekte. Vandaar. :)